Moduł 9. Agroekologia i polityka: strategie wpływu na instytucje

Checklista Modułu:

  • Tytuł
  • Paragraf
  • Ramka Przykład inicjatywy, dobrych praktyk, działacz/akademik i jego cytat, rozwinięcie teoretyczne.
  • Zagadnienia
  • Obejrzyj (pl/ang)
  • Przeczytaj (pl/ang)
  • Istotne organizacje (pl/ang)
  • Ciekawe lektury

Agroekologia jest polityczna. Jest postulatem transformacji systemów rolno-żywnościowych w duchu suwerenności żywnościowej oraz koncepcją transformacji społecznej zgodnie z podejściem opartym na prawach człowieka i poszanowaniu środowiska. Dąży do zmian, które powinny znaleźć odzwierciedlenie w prawie i politykach. Ważnym krokiem w tym kierunku jest stworzenie Deklaracji Agroekologii (by zapobiegać używaniu tego słowa w sposób wyrwany z kontekstu, niespójny i niecałościowy) i dążenie do tego, by znalazła poparcie jak najszerszego grona rolników, organizacji, aktywistów. To także postulat stworzenia spójnych polityk wokół rolnictwa i żywności – polityk, które uwzględniałyby wszystkie dobra (społeczne, kulturowe, ekosystemowe), których dostarczają obszary wiejskie.

Choć postulaty polityczne wydają się klarowne, sama strategia wpływania na procesy polityczne nie jest oczywista. Koncepcje suwerenności żywnościowej, praw chłopów i agroekologii mogą liczyć na wsparcie instytucjonalne ze strony FAO, co może być pomocne, ale jednocześnie czyni proces wpływania na instytucje jeszcze bardziej złożonym i wieloaspektowym. Wprowadzanie pewnych pojęć do polityki zawsze wiąże się z potrzebą jasnego ich definiowania (stąd potrzeba stworzenia polskiego stanowiska agroekologii), a także określania strategii i celów. Jednocześnie, wydaje się, że tylko szerokie poparcie ze strony społeczeństwa, jest w stanie sprawić, by postulaty działaczy i aktywistów wybrzmiały w debacie publicznej. Stąd potrzeba edukacji, sieciowania i budowy ruchu społecznego.

Zagadnienia:

  • Formy partycypacji społeczeństwa obywatelskiego w procesach politycznych: Citizen Jury, CSM (Civil Society Mechanism przy CFS/FAO), panele obywatelskie, ruch społeczny
  • Kryminalizacja ruchów społecznych
  • Przykłady progresywnych, agroekologicznych postulatów wpisanych w krajowe ustawodawstwa: jak udało się do tego doprowadzić i jakie ma przełożenie na wdrażane polityki?
  • Polityka vs. propaganda – przykład kampanii “Aktywiści przeciw rolnictwu” – dążenie do skłócenia rolników i aktywistów/ekologów, podsycanie antagonizmów w oparciu o brak wiedzy/zrozumienia
Deklaracja Praw Chłopów – przyjęcie przez FAO i implementacja w regulacjach krajowych jako przykład procesu politycznego 
Deklarację została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w grudniu 2018, jako kulminacja procesu prowadzonego przez La Via Campesina przez 17 lat. Obecnie jest na etapie, kiedy poszczególne państwa mają głosować nad jej przyjęciem u siebie. Do tej pory za jej przyjęciem opowiedziała się Szwajcaria, Białoruś, Mołdawia. Głosowanie było też we Francji i w Niemczech – Deklaracji nie odrzucono ani nie przyjęto. Na spotkaniu ECVC w Bukareszcie w czerwcu 2019 kładziono nacisk na to, żeby w sprawie implementacji Deklaracji szukać wsparcia w FAO. Taki dokument, choć nie ma bezpośredniego przełożenia na prawodawstwo, staje się zapisem, na który można powoływać się lobbując na rzecz konkretnych rozwiązań prawnych.  
https://viacampesina.org/en/la-via-campesina-makes-a-global-push-for-the-implementation-of-peasants-rights-declaration/
Dekada Rolnictwa Rodzinnego FAO
Ogłoszona przez FAO w maju 2019 – rolnictwo rodzinne ma w istotny sposób przyczynić się do realizacji celu, jakim jest “zero głodu” na świecie w 2030 roku. Dekada będzie realizowana w oparciu o 10 ELEMENTÓW AGROEKOLOGII FAO (http://www.fao.org/3/i9037en/i9037en.pdf).  


Olivier de Schutter: “The art of farming against the business of agriculture”
Olivier de Schutter, były Specjalny Sprawozdawca ONZ do spraw prawa do żywności, mówi o “sztuce uprawiania ziemi przeciw biznesowi rolnictwa”. W globalnym, historycznym  i głęboko politycznym kontekście umiejscawia pojęcia suwerenności żywnościowej i agroekologii.  
Olivier de Schutter, Food sovereignty – A critical dialogue; https://www.youtube.com/watch?v=kFr6BepLdjE&t=41s 
Rozkładówka
Struktura polityczno-rolna: czyli, jak działa polityczne zarządzanie polskim rolnictwem, gdzie jest miejsce na rzecznictwo, a gdzie na inne formy nacisku. 

 

Obejrzyj:

  1. Michel Pimbert – Public Debate on Agroecology in the European Parliament, Brussels https://www.youtube.com/watch?v=8Z-nZc8jS5I
  2. Olivier de Schutter, Food sovereignty – A critical dialogue; https://www.youtube.com/watch?v=kFr6BepLdjE&t=41s

Istotne organizacje:

  • FAO (Food and Agriculture Organization) - Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa
  • CSF (Committee on World Food Security) – Komitet ds. Światowego Bezpieczeństwa Żywnościowego przy FAO
  • CSM (Civil Society Mechanism) Mechanizm Społeczeństwa Obywatelskiego przy CSF/FAO

Ciekawe lektury: