1. Centralna kwestia – żywność dla ludzi: suwerenność żywnościowa umieszcza w centrum systemów zarządzania żywnością, rolnictwem, hodowlą zwierząt i rybołówstwem prawo ludzi do wystarczającej, zdrowej i związanej z kulturą lokalną żywności dla wszystkich osób: ludzi i wspólnot, włączając tych, którzy są głodni, pod okupacją, w strefach konfliktu lub zmarginalizowani. Odrzuca tym samym twierdzenie, że żywność jest towarem tak, jak każdy inny czy też jedynie składową międzynarodowego agrobiznesu.
2. Docenienie wytwórców żywności: suwerenność żywnościowa wysoko wartościuje i wspiera wkład pracy oraz prawa kobiet i mężczyzn, chłopów i małych rodzinnych gospodarstw, pasterzy, rybaków, zamieszkujących lasy, ludności tubylczej oraz najemnych pracowników w rolnictwie i rybołówstwie, włączając w to imigrantów – wszystkich, którzy uprawiają, pielęgnują, zbierają i przetwarzają żywność. Odrzuca te systemy zarządzania, programy i działania, które ich nie doceniają, zagrażają im i prowadzą do ich eliminacji.
3. Lokalne systemy zapewniania żywności: suwerenność żywnościowa likwiduje dystans pomiędzy wytwórcami żywności i jej konsumentami; umieszcza wytwórców żywności i jej konsumentów w centrum procesu podejmowania decyzji w sprawach żywności. Chroni wytwórców żywności na lokalnych rynkach przed cenami dumpingowymi i negatywnymi skutkami pomocy żywnościowej. Chroni konsumentów przed żywnoscią niskiej jakości, szkodliwym lub nieodpowiednim udzielaniem pomocy żywnościowej, oraz żywnością zawierającą genetycznie modyfikowane organizmy. Suwerenność żywnościowa stawia opór strukturom rządowym, umowom i działaniom, które polegają na stosowaniu oraz promowaniu niezrównoważonego i niesprawiedliwego handlu międzynarodowego i oddają władzę odległym, nieprzewidywalnym korporacjom.
4. Lokalna kontrola zasobów: suwerenność żywnościowa oddaje kontrolę nad terytorium, ziemią uprawną, pastwiskami, wodą, nasionami, zwierzętami hodowlanymi i populacjami ryb lokalnym wytwórcom żywności i respektuje ich prawa. Mogą oni używać tych dóbr i dzielić się nimi w sposób społecznie i ekologicznie zrównoważony przy zachowaniu różnorodności. Suwerenność żywnościowa uznaje, że lokalne terytoria często przekraczają geopolityczne granice i zapewnia lokalnym społecznościom prawo do zamieszkiwania i używania ich terytoriów. Wspierając relacje współpracy pomiędzy wytwórcami żywności w różnych regionach, terytoriach i sektorach, pomaga rozwiązać konflikty: wewnętrzne lub z władzami lokalnymi czy państwowymi. Suwerenność żywnościowa odrzuca możliwość prywatyzowania zasobów naturalnych poprzez prawa, umowy handlowe czy reżim praw własności intelektualnej.
5. Gromadzenie wiedzy i umiejętności: suwerenność żywnościowa opierając się na umiejętnościach i wiedzy lokalnych wytwórców żywności oraz na zachowanych, rozwijanych i zarządzanych przez lokalne organizacje modelach produkcji żywności i zbioru plonów, rozwija stosowne systemy badań służące wsparciu lokalnej wiedzy i jej przekazywaniu następnym pokoleniom. Suwerenność żywnościowa odrzuca technologie, które tę wiedzę podważają, zagrażają jej lub szkodzą np. inżynieria genetyczna.
6. Współpraca z naturą: suwerenność żywnościowa minimalizuje i różnicuje wkład zasobów naturalnych do produkcji agroekologicznej, wybiera metody zbioru plonów, które maksymalizują udział ekosystemów i poprawiają ich odporność oraz zdolność adaptacji, zwłaszcza w perspektywie zmian klimatu. Suwerenność żywnościowa zakłada uzdrowienie planety tak, aby planeta mogła uzdrowić nas. Odrzuca szkodzące pożytecznym funkcjom ekosystemów metody takie jak: prowadzenie intensywnych monokultur, przemysłowa hodowla zwierząt, destrukcyjna eksploatacja łowisk i inne praktyki o charakterze przemysłowym, które niszczą środowisko i przyczyniają się do globalnego ocieplenia.
źródło: Nyeleni Polska
Suwerenność żywnościowa jest prawem ludzi do zdrowej i związanej z kulturą lokalną żywności, produkowanej metodami ekologicznymi i zrównoważonymi, oraz do określania swoich własnych systemów żywnościowych i rolnych. Stawia ona tych, którzy produkują, prowadzą dystrybucję żywności, a także konsumentów w samym sercu systemów żywnościowych, bez przyznawania priorytetu wymogom rynku światowego i korporacjom. Suwerenność żywnościowa broni interesów przyszłych pokoleń, oraz oferuje strategię oporu wobec współczesnego reżimu żywnościowego i handlu, zdominowanego przez wielkie korporacje. Daje ona pierwszeństwo ekonomiom lokalnym i narodowym i takim rynkom, a ponadto popiera rolnictwo oparte na gospodarstwach rodzinnych, jak i zrównoważoną pod względem ekonomicznym, społecznym i ekologicznym produkcję i konsumpcję żywności. Suwerenność żywnościowa propaguje przejrzysty handel, który gwarantuje producentom godziwe dochody, a konsumentom prawo do kontroli nad żywnością i jej wartością odżywczą. Zapewnia także producentom żywności prawo do zarządzania ziemią, zasobami wodnymi, nasionami, stadami zwierząt, jak i do stosowania praktyk różnorodności biologicznej. Suwerenność żywnościowa implikuje nowe relacje społeczne, wolne od wyzysku i nierówności miedzy kobietami i mężczyznami, różnymi ludami, rasami, klasami społecznymi i pokoleniami.